Sản xuất hàng hóa được dùng để chỉ một kiểu tổ chức kinh tế, trong đó sản phẩm được sản xuất ra không đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người trực tiếp sản xuất ra nó mà được sản xuất ra để trao đổi hoặc bán trên thị trường.
[Có thể bạn nên đọc]
- Phái sinh hàng hóa: Lựa chọn đầu tư tiềm năng
- Các khái niệm cần biết khi giao dịch hàng hóa phái sinh
- Sức hút từ thị trường năng lượng ở Việt Nam
2 điều kiện ra đời và tồn tại của sản xuất hàng hoá
Sản xuất hàng hoá chỉ ra đời và tồn tại nếu đáp ứng đủ 2 điều kiện sau đây:
Điều kiện 1: Phân công lao động xã hội
Phân công lao động xã hội là sự chuyên môn hóa sản xuất, phân chia lao động xã hội thành các ngành, nghề khác nhau của nền sản xuất xã hội.
Phân công lao động xã hội làm cho việc trao đổi hàng hóa trở thành tất yếu: Do mỗi người chỉ sản xuất ra một hoặc một vài sản phẩm nhất định. Trong khi đó, nhu cầu cuộc sống lại đòi hỏi nhiều loại sản phẩm khác nhau. Do đó, họ buộc phải phụ thuộc vào nhau, trao đổi sản phẩm với nhau.
Phân công lao động giúp tăng năng suất lao động, thúc đẩy trao đổi sản phẩm thặng dư ngày càng nhiều.
Điều kiện 2: Sự tách biệt tương đối về mặt kinh tế giữa những người sản xuất
Sự tách biệt tương đối về mặt kinh tế giữa những người sản xuất là những người sản xuất trở thành những chủ thể độc lập, sản phẩm làm ra thuộc quyền sở hữu của các chủ thể kinh tế. Vì vậy, người này muốn tiêu dùng sản phẩm lao động của người khác cần phải thông qua trao đổi, mua bán hàng hoá.
Sự tách biệt này là do chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất và quan hệ sở hữu khác nhau về tư liệu sản xuất.
Như vậy, sản xuất hàng hoá chỉ ra đời khi đáp ứng đủ 2 điều kiện trên. Nếu thiếu một trong hai thì không thì không có sản xuất hàng hoá và sản phẩm lao động không mang hình thái hàng hoá.
Đặc trưng của sản xuất hàng hoá
Sản xuất hàng hoá có 3 đặc trưng cơ bản như sau:
Thứ nhất, sản xuất hàng hóa dùng để trao đổi, mua bán. Sản xuất hàng hóa là kiểu tổ chức kinh tế dùng để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người khác thông qua việc trao đổi, mua bán.
Thứ hai, lao động của người sản xuất hàng hóa vừa mang tính tư nhân, vừa mang tính xã hội.
Thứ ba, mục đích của sản xuất hàng hóa là giá trị, là lợi nhuận chứ không phải giá trị sử dụng.
Ưu thế của sản xuất hàng hoá
Ưu thế của sản xuất hàng hoá
So với sản xuất tự cung tự cấp, sản xuất hàng hóa mang lại nhiều ưu thế vượt trội như:
Thứ nhất, sản xuất hàng hóa ra đời dựa trên sự phân công lao động xã hội, chuyên môn hóa sản xuất.
– Khai thác lợi thế về tự nhiên, xã hội, kĩ thuật của từng người, từng cơ sở sản xuất,…
– Thúc đẩy sự phát triển mối liên hệ giữa các ngành, các vùng ngày càng mở rộng.
– Phá vỡ tính tự cung tư cấp, bảo thủ lạc hậu của mỗi ngành, mỗi địa phương làm tăng năng suất lao động và nhu cầu xã hội được đáp ứng đầy đủ hơn.
– Khai thác được lợi thế của các quốc gia với nhau.
Thứ hai, quy mô sản xuất không bị giới hạn bởi nhu cầu và nguồn lực mang tính khép kín của mỗi cá nhân, gia đình,…
– Mở rộng quy mô lớn dựa trên nhu cầu và nguồn lực của xã hội phù hợp với xu thế thời đại.
– Tạo điều kiện ứng dụng các thành tựu khoa học – kĩ thuật vào sản xuất…
– Thúc đẩy sản xuất phát triển.
Thứ ba, sự tác động của quy luật vốn có của sản xuất và trao đổi hàng hóa là qui luật giá trị, cung – cầu, cạnh tranh buộc người sản xuất phải năng động, nhạy bén, biết tính toán,…
– Nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế.
– Giảm chi phí sản xuất đáp ứng nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng.
Thứ tư, sự phát triển của sản xuất, mở rộng và giao lưu kinh tế giữa các cá nhân, các vùng, các nước…
– Nâng cao đời sống vật chất mà cả đời sống văn hóa, tinh thần.
Bên cạnh mặt tích cực, sản xuất hàng hóa cũng tồn tại nhiều mặt trái như phân hóa giàu – nghèo, khủng hoảng kinh tế – xã hội, phá hoại môi trường sinh thái xã hội,…
