Cú sốc giá đồng toàn cầu: Mỹ áp thuế nhập khẩu 50%, thị trường biến động khó lường chưa từng thấy

Trong một động thái chưa từng có tiền lệ trong hơn ba thập kỷ qua, thị trường đồng toàn cầu vừa chứng kiến một cú sốc giá dữ dội sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tuyên bố sẽ áp thuế 50% đối với mặt hàng đồng nhập khẩu. Sự kiện này không chỉ đẩy giá đồng kỳ hạn tại New York lên mức cao lịch sử, mà còn đặt ra những thách thức mang tính cấu trúc đối với chuỗi cung ứng kim loại công nghiệp toàn cầu.

[Hữu ích cho nhà đầu tư]

> Mức ký quỹ giao dịch hàng hóa từ ngày 04/07/2025

> Các loại phí cần trả khi giao dịch hàng hóa

> Tại sao phải đáo hạn hợp đồng giao dịch hàng hóa phái sinh?

Giá đồng kỳ hạn tháng 9 trên sàn COMEX đã tăng tới 13,12% trong phiên ngày 8/7, đánh dấu mức tăng trong ngày mạnh nhất kể từ năm 1968. Nguyên nhân không đến từ yếu tố cung cầu truyền thống, mà bắt nguồn trực tiếp từ cú sốc chính sách khi Tổng thống Trump tuyên bố một loạt thuế quan mới trong khuôn khổ mở rộng cuộc chiến thương mại của Hoa Kỳ. Dù thời điểm áp dụng chưa được xác định, nhưng thông tin này ngay lập tức làm dấy lên lo ngại về nguy cơ thiếu hụt nguồn cung trên thị trường nội địa.

Theo số liệu của Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ, năm 2024, Mỹ tiêu thụ khoảng 1,8 triệu tấn đồng, trong đó lượng nhập khẩu là 810.000 tấn, chiếm tới 45% tổng nhu cầu. Còn theo số liệu của Ủy ban Thương mại Quốc tế Mỹ, riêng tháng 5, Mỹ nhập khẩu hơn 219.550 tấn đồng, cao gấp ba lần so với cùng kỳ năm ngoái.

Ngoài đồng, ông Trump cũng đe dọa sẽ áp thuế 200% với dược phẩm và khôi phục mức thuế cũ với chất bán dẫn, đồng thời cảnh báo thêm đối với nhóm các nước BRICS và Liên minh châu Âu. Thông tin từ Nhà Trắng cho biết, các mức thuế mới sẽ bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/8/2025 đối với 14 quốc gia đã nhận thư cảnh báo, trong đó bao gồm cả Nhật Bản, Hàn Quốc và Brazil.

Tuy nhiên, tuyên bố áp thuế 50% với đồng được đưa ra như một phần độc lập, khiến thị trường phản ứng mạnh vì mức độ tác động sâu rộng đến chuỗi giá trị sản xuất công nghiệp nội địa Hoa Kỳ. Các doanh nghiệp Mỹ lập tức gia tăng hoạt động tích trữ đồng, đẩy khối lượng giao dịch trên sàn COMEX lên hơn 141.000 hợp đồng – cao gấp ba lần so với mức trung bình của tháng trước.

Cấu trúc thị trường đồng vốn đã trong trạng thái backwardation kể từ giữa tháng 6/2025, tức là khi giá giao ngay cao hơn giá kỳ hạn, cho thấy nhu cầu sở hữu đồng vật chất ngay lập tức đang vượt xa nguồn cung sẵn có. Nguyên nhân do tồn kho giám sát bởi LME rơi xuống mức thấp kỷ lục trong nhiều năm, tồn kho đồng COMEX tăng mạnh, trong khi các nhà tiêu dùng công nghiệp ở châu Âu và Mỹ ráo riết gom hàng. Việc Mỹ công bố mức thuế 50% đối với đồng nhập khẩu vào đầu tháng 7 càng khuếch đại sự căng thẳng này, đẩy mức chênh lệch giá giữa kỳ hạn và giao ngay lên gần 400 USD/tấn – mức cao nhất kể từ năm 2021. Đợt tăng giá này cũng là “sự kiện thanh khoản” tạo ra mức chênh lệch giá 2.000 USD/tấn đối với đồng COMEX so với giá LME.

Phản ứng từ các quốc gia sản xuất lớn cũng cho thấy sự thận trọng và lo ngại sâu sắc. Chile, quốc gia xuất khẩu đồng lớn nhất thế giới, hiện vẫn đang chờ thông tin chính thức từ phía Mỹ. Chủ tịch tập đoàn khai khoáng quốc doanh Codelco, ông Maximo Pacheco, cho biết vẫn chưa rõ phạm vi áp thuế sẽ bao gồm những sản phẩm cụ thể nào trong nhóm đồng, bởi “đồng không phải là một mặt hàng đơn nhất, mà là một hệ sinh thái của nhiều dạng sản phẩm và bán thành phẩm”, và liệu những quốc gia nào sẽ phải chịu mức thuế này. Mặt khác, các hiệp hội ngành tại Chile như SONAMI cảnh báo rằng mức giá cao hiện tại có thể không bền vững nếu xuất phát từ hành vi tích trữ mang tính phòng vệ tạm thời của doanh nghiệp Mỹ.

Về mặt cấu trúc thị trường, tác động từ chính sách thuế của Hoa Kỳ lần này khác biệt so với các chu kỳ giá kim loại trước đó. Nếu như những đợt tăng giá của đồng trong các năm 2006 – 2008 hay 2021 – 2022 chủ yếu xuất phát từ nhu cầu tiêu dùng tăng đột biến và giới hạn nguồn cung, thì đợt tăng giá hiện tại lại đến từ cú sốc chính sách thương mại có chủ đích, được phát động bởi một quốc gia tiêu thụ lớn nhất thế giới. Điều này khiến mọi phản ứng thị trường đều mang yếu tố đầu cơ mạnh, đi kèm với mức độ biến động cao và khó dự đoán.

Không thể phủ nhận rằng đồng là một kim loại thiết yếu trong hầu hết các ngành kinh tế hiện đại, từ năng lượng tái tạo, lưới điện thông minh, xe điện, đến công nghệ quốc phòng. Nhưng chính bởi vai trò này, việc vũ khí hóa mặt hàng đồng thông qua thuế quan không chỉ làm gián đoạn chuỗi cung ứng, mà còn đe dọa đến các mục tiêu dài hạn về chuyển đổi năng lượng và an ninh công nghiệp. Các quốc gia như Chile, Canada, Peru – những nhà xuất khẩu đồng chủ lực – có thể sẽ buộc phải tái đàm phán hoặc tìm kiếm đối tác mới để duy trì dòng chảy thương mại trong bối cảnh bất định gia tăng.

Trong ngắn hạn, thị trường đồng có thể sẽ tiếp tục biến động theo tin tức và thời điểm thực thi các sắc thuế. Nếu Trump chính thức quyết định áp thuế trong tuần này, đà tăng giá có thể còn tiếp diễn do tâm lý sợ thiếu hàng. Tuy nhiên, khi các yếu tố đầu cơ qua đi, thị trường sẽ phải đối mặt với bài toán nghiêm trọng hơn: sự phân mảnh về địa chính trị trong chuỗi cung ứng nguyên liệu toàn cầu, nơi mà đồng không chỉ là kim loại, mà còn là “chỉ báo chiến lược” cho sức khỏe kinh tế và an ninh sản xuất của thế giới hiện đại. Thêm vào đó, nếu các quốc gia xuất khẩu lớn có phản ứng gay gắt, thị trường đồng có thể bước vào một chu kỳ biến động phức tạp hơn, không chỉ đơn thuần là phản ứng cung – cầu thông thường.

Xem thêm các thông tin hỗ trợ giao dịch tại chuyên mục: Tin tức thị trường và Phân tích đầu tư